Là một nguyên liệu không thể thiếu trong ẩm thực, đu đủ để lại vị giòn, ngọt mát đến khó quên. Không những vậy, sự thay đổi hay đa đạng về màu sắc luôn làm cho loại quả này nổi bật trong thế giới hoa quả.

Được phát hiện ra từ châu Mỹ, đu đủ đem lại cho loài người những công dụng đáng kể dựa trên các thành phần dinh dưỡng vốn có. Sở hữu chiều cao từ 6 đến 7 mét, lá bản rộng, có răng cưa, quả màu xanh, nhưng khi chín quả đu đủ chuyển sang màu vàng hoặc đỏ, hoa màu trắng nhạt… loại trái cây này có thể ăn sống hay chế biến các món ăn đều rất ngon.
Ở Việt Nam có hai loại quả đu đủ thường gặp là ruột đỏ và ruột vàng. Trái đu đủ ruột đỏ hình bầu dục, đầu nhọn, khi chín vỏ màu vàng còn lẫn vết xanh, loại này giòn, thơm nhưng ít ngọt. Trái đu đủ ruột vàng hình quả lê, khi chín vỏ màu vàng, nhỏ hơn loại ruột đỏ và nhiều hột, nhưng khi ăn có vị ngọt hơn đu đủ ruột đỏ.
Nhiều người ưa chuộng quả đu đủ cũng bởi vì đu đủ có một lượng papain dồi dào, đây là loại enzyme có lợi cho hệ tiêu hóa, hạn chế vi rút, vi trùng gây bệnh.
Bên cạnh đó, khi chín đu đủ chứa một lượng nước cao, không có tinh bột, nhiều caretenoil axít hữu cơ, các loại vitamin A, B, C, protein, canxi, đạm… tốt cho hệ tim mạch, ngăn ngừa ung thư kết tràng, tăng cường sức khỏe cho hệ miễn dịch, ngăn ngừa ung thư tiền liệt tuyến, viêm khớp dạng thấp, giúp mắt sáng, bổ máu, mất ngủ…
Không chỉ dùng để chữa bệnh mà đối với phái đẹp, đu đủ chín còn được xem như là một dược phẩm của thiên nhiên. Bạn có thể nghiền nhuyễn đu đủ chín, đắp lên mặt khoảng 10 đến 20 phút, sau đó rửa sạch sẽ làm da mịn, hay lấy nhựa lá cây đu đủ đắp lên vết chai sần, mụn cơm, vết chai và mụn sẽ mất dần trong một thời gian ngắn. Những ai đang muốn giảm cân cũng có thể bổ sung đu đủ vào thực đơn hàng ngày.
Ngoài chữa bệnh và làm đẹp thì họ nhà đu đủ còn được xem như là nguyên liệu chính tạo nên những món ăn ngon, hấp dẫn và cung cấp nhiều chất dinh dưỡng.
Đu đủ xanh hầm chân giò, thịt động vật là món ăn khoái khẩu của cả nhà, không những vậy mà nó còn giúp các bà mẹ nuôi con bằng sữa có nhiều sữa.
Món gỏi đu đủ khai vị lạ miệng cũng đầy sức hấp dẫn, lôi cuốn mọi người vào thực đơn chính. Bổ sung vào cuối bữa ăn bằng món tráng miệng đu đủ chín sẽ giúp cải thiện hệ tiêu hóa, phòng đầy bụng, trướng bụng, khó tiêu…
Trong đu đủ xanh có chứa nhựa papain, khi vào cơ thể sẽ tăng lên 25 lần so với bên ngoài và sẽ phá hủy progesterol trợ thai tố dẫn đến tình trạng sảy thai. Nên các bà mẹ đang mang thai không nên ăn đu đủ sống mà hãy chế biến thật kỹ trước khi ăn.

Từ xa xưa chúng ta đã biết chuối ngự là một món ăn đặc sản, quí hiếm dùng để dâng lên Vua Chúa. Ở ngoại thành Nam Định, và dọc bờ sông Châu Hà Nam, nhiều nơi nổi tiếng về trồng chuối ngự. Nhưng ngon nhất, vẫn là chuối làng chiêm trũng Đại Hoàng (Lý Nhân, Hà Nam). Quả chuối mềm nuột, mầu vàng nhạt, cắn một miếng, lộ ra ruột vàng sậm, thơm nức. “Đọc thơ Tú Xương ăn chuối ngự”, đó là câu truyền ngôn tự hào của người dân thành Nam về quê hương mình. Nam Định có Tú xương, ông tổ của thơ ca trào phúng việt Nam, có phủ Dầy, nơi thánh Mẫu Liễu Hạnh giáng trần và  có cả chuối ngự – món quà  tiến vua khi xưa.

Chuối ngự là một trong những đặc sản của vùng đất Nam Định thời xa xưa. Theo sử sách còn ghi thời vua Trần, từ phủ Thiên Trường đến ngoài thành Nam Định, nhiều vùng là quê hương, thái ấp của vua quan nhà Trần. Các vua quan Trần đánh giặc giỏi, trị thủy tài, lại thương dân như con. Cảm kích trước công lao to lớn đó, dân làng thành Nam đã trồng nên một loại sản vật quý để dâng vua đó là: chuối ngự

Chuối ngự là sản vật quý của trời đất, là kết tinh tình yêu của dân chúng đến vua Trần khi xưa. Nếu các sản vật khác khi dâng vua thường gọi là “tiến” như vải tiến (Thanh Hà, Hải Dương), nhãn tiến (Hưng Yên), chim tiến (Sâm cầm, Hồ Tây, Hà Nội), mắm tiến (Thái Bình) thì chỉ có riêng chuối được gọi là chuối ngự như là lời cảm kích trước tấm lòng của dân chúng Nam Định.

Với tên gọi sang trọng này chuối ngự đã ngang với ngự bào (áo vua mặc), ngự mã (xe vua đi), ngự thiện (đồ vua ăn). Phải chăng, vì Nam Định vốn quê hương của các vua Trần nên các đồ ăn thức uống cũng như các sản vật của vùng đất này luôn là món quà đầy ỹ nghĩa với các vua. Chuối Ngự Nam Định, quả rất nhỏ, khi chín có màu vàng ướm như tơ tằm, mùi thơm ngát, vị ngọt thanh. Không chỉ đẹp về màu sắc, chuối ngự còn được trời cho vẻ đẹp về dáng nữa. Trong các chuối thì dáng chuối ngự đẹp nhất, từ buồng, đến nải lẫn quả. Với dáng hình thon thả, lá xanh màu ngọc bích,  hoa đỏ rực như lửa, quả vàng như tơ tăm, chuối ngự như một nàng thiếu nữ dụi dàng trong nắng mai, vươn đôi tay  mềm mại kéo sợi chỉ vàng dệt vải cho quê hương. Chuối ngự quả nhỏ, thơm nên ăn rất vừa miệng lại không bị ngấy như chuối tiêu hay chuối gòng

Ngày nay, cứ mỗi độ xuân về, chợ Rồng lại óng ánh sắc vàng của những nải chuối ngự, làm đắm say bao người. Chuối ngự đã trở thành một loại quả đặc sản mà ai cũng muốn có để mang về làm quà cho   người thân, là vật không thể thiếu trên mâm ngũ quả của mỗi gia đình khi tết đến xuân sang.

Chuối ngự đã đi vào tâm linh của người dân Nam Định, là thứ quả thiêng để dâng lên các bậc tổ tiên, thần thánh, là nỗi nhớ, niềm thương, sự ngưỡng vọng của lớp lớp người thành Nam về  những vị vua linh thiêng của người Việt.  Và dù thời gian có phủ mờ bao lóp bụi nhưng chuối ngự mãi là một trong những món quà quý mà trời đất đã ban cho người Nam Định, là cái hồn quê, là nỗi nhớ mênh mang của người dân Thành Nam mỗi khi xa quê, để rồi khi hương chuối thơm phản phất trong gió thoảng cũng là lúc  tâm hồn người lữ khách ngồi buồn thơ thẩn nhớ cố hương.